coll. –où
I.
(1) Son de céréales.
●(1499) Ca 26b. Brenn. g. bren son. ●(c.1500) Cb 30a. cest vng oisel qui vit du son. b. vn aeznn a veo guant brenn. ●(1633) Nom 75a. Furfur : du son, bran : brenn.
●(1659) SCger 16b. bran, tr. «bren.» ●112a. du son, tr. «brenn.» ●(1732) GReg 875a. Son, ce qui reste de la farine blutée, tr. «Brenn.» ●Son de froment, tr. «Brenn guïniz.» ●Son de seigle, tr. «Brenn segal.»
●(1856) VNA 226. sur du son bien sec, tr. «ar bren séh.»
●(1904) DBFV 31b. bren, m., tr. «son (de farine).» ●(1927) GERI.Ern 68. brenn m., tr. «Son de la farine.»
(2) Bara-brenn : pain au son.
●(1907) BSPD II 233. Ne zèbré nameit bara bren.
II.
A. Merde.
●(1732) GReg 383b. Excrément, ce qui sort après la digestion faite, tr. «brenn.» ●617a. Merde, excrément d'homme, tr. «(En termes honnêtes, on dit : brenn.» ●(1744) L'Arm 237a. Merde, tr. «Brænn.»
●(1904) DBFV 31b. bren, m., tr. «bran, fiente.» ●(1927) GERI.Ern 68. brenn m., tr. «bran, excrément.»
B. fam.
(1) Bailh ar brenn : cul.
●(1923) BUBR 26/451. en eur drei bailh-ar-brenn d'an archerien diot.
(2) Toull ar brenn : cul.
●(1984) LPPN 869. (Poullaouen) toull ar brenn, tr. «l'anus (fam.).»
(3) Lavarout brenn : dire merde.
●(1931) DIHU 245/263. Hi e hello poukein én douar, um guh, laret brenn d'ar chas didruhé e glah leme geti hé zam buhé.
III. Interj.
●(1934) BRUS 178. zut !, tr. « bren ! ioud ! »
IV.
(1) Bezañ chomet ar brenn e-touez ar bleud gant ub. : ne pas être bien finot.
●(1958) BRUD 4/60 P.-J. Helias. Hogen eur paour-kêz den, pa rêe an arzodig hep gouzoud mad dezañ, pa ne oa ket lemmoh e spered eged eul loiad pri-mañsona, an den-ze a honeze anoiou all : hennez a oa eur huign-zegal, a lavare an dud, hennez eo chomet gantañ ar brenn etouez ar bleud, hennez a zo eur Yannig Heiz-Gerh Na !
(2) Bezañ pizh war ar brenn ha foran war ar bleud : épargner maladroitement.
●(1942) VALLsup 66 (L). De celui qui épargne maladroitement l'on dit, tr. F. Vallée «piz war ar brenn ha foran war ar bleud (L[éon] d'après Perrot).»
(3) Lakaat ar brenn da gouezhañ diouzh revr ar sent : hurler dans l’église.
●(1990) STBL 29 (L) *Tad Medar. Gant ur vouezh spontus da lakaat ar brenn da gouezhañ diouzh revr ar sent, 'vel ma lavarer e Kleder.
(4) Bezañ laosket an hanter eus e vrenn gant ar Mabib Jezuz : être bête.
●(1960) HYZH 65/62 (T) E. ar Barzhig. Non de die, houmañ he deus laosket an hanter eus he brenn gant ar Mabig-Jezus...
(5) Stank evel brenn : très dense, très abondant.
●(1925) SFKH 42 (G) G. ar Born. Ne vé guélet meit bréhieu saùet d'er lué ken stank el bren.
(6) Kas ub. da zebriñ brenn : faire chuter qqn paître.
●(1939) KTMT 171 *Brogarour. Eul lamm all ! Job an Touz en taol-mañ a zo kaset da zibri brenn.
(7) Ober brenn eus eskern ub. : fracasser qqn.
●(1907) MVET 109 (L) Klaoda ar Prat. me a fell d’in ober brenn eus da eskern.
(8) Mont e vleud da vrenn : voir bleud.
(9) Sellet berr ouzh bleud ha brenn : voir bleud.
(10) Na bleud na brenn : voir bleud.