adj., prép. & adv.
I. Adj.
A. spat.
(1) Droit.
●(1499) Ca 74a. Effn. g. droit. ●(1633) Nom 76b. Scopus, thyrsus : la tige droite : an taul eun. ●237b. Via serens : chemin droit : henth eun.
●(c.1718) CHal.ms i. un chemin tout droit, tr. «un heent eann.» ●Diametralement opposé, tr. «opposet en eil d'eguilé en ul linen eann' deann', mr queruignac dit requin en eil d'eguilé.» ●(1752) PEll 290. Eün, Droit, uni, applani ; non courbé, ni convexe, ni concave, ni oblique. ●Ent eun, chemin droit.
●(1838) CGK 15-16. Bugale en heus a bep sort / Ac ar re heon, ac a redort, / Re vrun, redu.
●(1904) DBFV 42a. deañn, adj., tr. «droit.»
(2) Droit (verticalement).
●(1921) GRSA 215. deu bél, éañn én ou saù.
(3) Eeun-tenn : tout droit.
●(1862) JKS 327. Me zo ann hent eeun-tenn.
B. temp.
(1) =
●(1907) AVKA 94. Eün er mare mac'h arrujont. ●139. Evn d'an eur-ze. ●173. Med, evn an demz-ma ec'h om enhi. ●(1955) STBJ 109. eeun d'an ampoent ma c'hortozed. ●182. Emede eeun ar Bicher Kamm o tont er-mêz eus porz o zi-skol.
(2) (Heure) juste.
●(1936) TKAL I 70. Da bemp eur eeun, mar par an heol war ar maen.
(3) =
●(1903) MBJJ 241. Hirie, eün mad, ec'h eo sul. ●244. Setu eün mad ar belek o tisken deus an auter.
C. sens fig.
►(en plt de qqc.)
(1) Normal, juste.
●(18--) CST 107. Koulskoude, n'eo ket eun dra eün e chomje hep beza sebeliet eur zant en doa kemeret kement a boan evit sebelia ar re all.
●(1926) FHAB C'hwevrer 50. ar re o deus menoziou eün ha reiz.
(2) =
●(1893) IAI 135. Eun tam denvalijen a yoa er bed, an oll zounjezounou n'oant ket êun.
(3) =
●(1923) AAKE 93. Even en deuz prometet d'in ho pije ho lod er preiz, ken eün hag ar re all.
►(en plt de qqn)
(1) Droit, juste.
●(1877) BSA 280. eun den eeun ha leal.
●(1905) IMJK 286. Me zou en hent eun rektal. ●364. eit kerhet é hent eun ha sonn gourhemenneu Doué. ●(1912) RNDL 44. ur spered yañn ha fur, tr. «un esprit droit et sage.» ●(1912) KANNgwital 112/114. dalc'homp da veza tud leal, tud ehun e peb tra.
(2) Bezañ eeun a galon : avoir le cœur sincère.
●(1889) SFA 60. Heman n'oa tamm ebed desket, mez eeun oa a galoun.
II. Loc. prép.
(1) Eeun gant =
●(1909) FHAB Meurzh 83. An tri hent (...) kemerit an hini kreiz, an hini a zo eün gant ar groaz.
(2) [sans v.] Eeun da : directement.
●(1903) MBJJ 168. Ar belerined ac'h a breman, ar peurvuian, eün da Voger an daelo. ●232. Ha me eün d'ar sekretiri.
(3) Eeun da : face à.
●(1880) SAB 244. Pe gorn er bed-ma a zo ëunna d'ar baradoz, muia var ëun di, gvella doug-ëun da vro an Elez ac ar Zent ? ●247. Pe gorn er bed-ma a zell ëunna d'ar baradoz ? (...) corn ebed ëunoc'h eget un all d'ar baradoz.
●(1902) PIGO I 13. an hini goz, eur plac'hik en he c'hichen a oa êun d'ean. ●36. Herri en em gavaz êun d'ar c'hastel. ●(1912) FHAB C'hwevrer 42. Nonik (...) a ieas en dro-man tre e kreiz an iliz, eün d'ar gador zarmon. ●(1925) SATR 102. Pa oant eün da Gastel Finans.
(4) Ez eeun da ; face à.
●(1924) ARVG Eost 173. az-eün d'an teâtr.
(5) Eeun a-dal da : en face de.
●(1943) FHAB Gwengolo/Here 337. Azeza 'reas ar plac'h yaouank diouz eun tu d'an daol, eeun a-dal d'ar c'hont.
III. Adv.
(1) Droit.
●(1621) Mc 107 [lire : 109]. oz sellet eu'n ouz an bisaig santel.
●(1861) BSJ 32. er stiren e luh arré drest ou fenneu hag e ya éan én ou raug.
(2) Eeun-pik : tout droit.
●(1923) AAKE 44. pa deu eün pik deus bro al latin. ●(1923) ADML 114. eün-pik ez a d'ar garrek.
IV.
(1) Kerzhet gant an neudenn eeun : voir neudenn.
(2) Bezañ neudenn eeun ebet en ub. : voir neudenn.
(3) Na vezañ eeun e vourroun : voir mourroun.
(4) Bezañ eeun e baperioù : voir paper.
(5) Bezañ eeun e steuñvenn : voir steuñvenn
(6) Kerzhet eeun : voir kerzhet.
(7) Bale eeun : voir bale.
(8) Eeun evel un tenn : voir tenn.
(9) Eeun evel ur vazh : voir bazh.
(10) Eeun evel ur wialenn : voir gwialenn.
(11) Eeun evel un tach : voir tach.