m. & adv.
I. M. (droit)
(1) Fonds (argent).
●(1499) Ca 86a. Font a heritag. g. fons de heritaige.
(2) Fonds, bien immeuble.
●(1790) MG 111. de brenein ur fond pé un defice-benac. ●(1790) Ismar 431. un titr diazéét ar ur fond pé ar un defice.
●(1824) BAM 137. prena douar pe ur font all bennac. ●(1846) BAZ 117. e verzas he oll-vadou, font hac all. ●(1894) BUZmornik 126. Kerkent e verzaz he oll zanvez, fount hag all.
●(1942) SAV 23/65. Bremañ, pa oa maro ar re goz, e oa kalz pinvidikoc'h an hini en devoa bet ar font (immeubles) eget egile. (…) Eun den all diwar ar maez a oa o klask arc'hant da bresta war leve, met ne oa ket evit o c'hemerout war zouar, peogwir n'en devoa tamm font ebet.
(3) Douar-font : fonds de terre.
●(1732) GReg 423b. Il a du fond, tr. «douar-fond èn deus.» ●(1752) BS 771. ma ofras dezàn cals a zouar-fond.
●(1847) MDM 129. n'em euz na douar-found na leve.
(4) Leve-font : bien-fonds.
●(1847) MDM 160. Eno ministred ar relijion n'ho deuz mui a leveou-found evit ho c'harg.
(5) Gwir ha font : Fonds et droit.
●(1890) MOA 226a. Fonds et droits, tr. «guir ha fount.»
●(1926) FHAB Mezheven 227. kuzulierien ti ar Prefed (…) a zisklerias er bloavez 1817 e oa bet roet ar chapel gwir ha fond da iliz Kerfeunteun. ●(1967) BAHE 52/17. Moarvat e oant kleuzioù savet gant ar gwiraer diwar goust ar foñcher d'ar mare ma oa madoù gwir ha font.
(6) E gwir hag e font : en droits et en fonds.
●(1849) GBI II 294. Talvoudèges pewar mill skoed 'm boa bet / En gwir hag en fond gant ma fried, tr. «J'eus la valeur de quatre mille écus, / Fonds et droits, avec ma femme.»
(7) Font ha leve : biens et revenus.
●(1904) BOBL 24 décembre 14/1a. en eul (lire : eun) taol kont int lonket fond ha leve en ialc'h toull gouarnamant an dispac'h.
II. M.
(1) Fondations d'un édifice, fondement.
●(1633) Nom 126b. Ædes superficiariæ : maison bastie sur le fond d'autruy : ty græt voar fount vn all. ●138a. Solum : parterre, fond de terre : vn quarrè, found á douar. ●138a. Area : le fond ou parterre sans edifice : vr found ep edefiçc.
●(1893) IAI 147. diazeza var ar memez fount eun ti frankoc'h.
●(1900) MSJO 94. Guelet a rear c'hoas hirio (...) fount eun Ilis a zo bet savet var al leac'h m'edo ti Joseph.
(2) sens fig. Base.
●(1846) BAZ 130. ar fount eus an oll vertuziou. ●(1877) FHB (3e série) 5/38b. Bispid ha pesked sallet a reaz a neuze ar fount euz ho bevanz.
(3) Ober font war : fonder, baser, faire fond sur.
●(18--) BAG 17. Goulc'hen a respontas d'ar c'hont : / M'ar grit var va feden nep font, / Aotrou, it d'ar gombat a fo, / Sur e'r victor dêc'h var nezo.
III. Loc. adv.
(1) A-blaen-font : entièrement.
●(1964) BAHE 38/54. krouiñ ur yezh nevez a-blaen-font. ●(1982) TKRH 113. Va zad-kozh en dije graet re a boan dezhañ gwelout gwerzhañ ar mobilier. Setu e oa chomet a blaen-font gant ar «Paotr» en e lavar.
(2) A-benn-font : entièremement.
●(1912) BUAZpermoal 7 (lizer an Otro Pennec d'an Otro Moal). Bean 'zo, avad, ebarz al levr, eul labour groet a benn-fonn ganac'h, hep den na tra oc'h enebi ouz ho spered, ha n'oufer nemed hen meuli. ●(1926) FHAB Du 413. Ar Frans a zo henvel ouz eun ti dirapar, mogeriou ha toenn (…). Hen adsevel a zo ret a-benn-font. ●(1926) FHAB Kerzu 456. gouizieien, tud a studi, o deus krouet a-benn-font eur «yez lennek unvan». ●(1942) VALLsup 80a. détruire de font en comble, tr. «diskar a-benn-font.» ●(1963) BAHE 34/70. ar gerioù nevez da grouiñ a-benn-font pe da amprestañ digant ar pezh a anver ar Geriadur Etrevroadel.