Recherche 'glan...' : 27 mots trouvés
Page 1 : de glan (1) à glanyezhour (27) :- glanglan
adj. & adv.
I. Attr./Épith.
(1) Pur.
●(1505) Vc 3. deryt (lire : deuyt) speret croeer quen glan, tr. «Venez Esprit Créateur si pur.» ●(1575) M 690. da bout glan dianaff, tr. «pour être pur, sans tache.» ●878. A faut he miret glan, dan Roe man dianaff, tr. «Faute de la garder pure à ce roi, sans reproche.»
●(1659) SCger 83a. net, tr. «glan.» ●150a. glan, tr. «pur.» ●(1732) GReg 765b. Pur, pure, exempt de peché, saint, tr. «Glan.»
●(1862) JKS avec des paragraphes supplémentaires traduits du texte de La Mennais). ">JKS.lam 301. he garantez c'hlann. ●(1862) JKS 360. eur galon c'hlann.
(2) Propre.
●(1530) Pm 44. En vn bez glan, tr. «Dans un tombeau propre.»
(3) Saint.
●(1530) Pm 17. an scriptur glan, tr. «la Sainte Écriture.»
(4) (religion) Ar Spered Glan : le saint Esprit.
●(14--) N 60-61. Dre credancc an contranancc man / Gant an speret glan elanvet, tr. «Sur la foi de cette promesse / Que m’a faite l’Esprit-Saint.» ●(1456) Credo 6-7. So conceuet an spirit glan han / guerhes maria ganet, tr. «Qui a été conçu de l’esprit sain / et est né de la Vierge Marie.» ●(1612) Cnf 86a. Hym dan speret glan.
●(1659) SCger 150a. Spéret glan, tr. «S Esprit.» ●(17--) EN 2629. En ano (a)n tad, an mab, ive ar Spered glan, tr. «Au nom du père, du Fils et de l'Esprit pur.»
●(1886) SAQ I 10. Pried dinam Doue ar Spered glan.
II. Adv.
A.
(1) Purement, saintement.
●(1575) M 820. Az enep hep nep span, ez stourmo glan an Croas, tr. «Contre toi sans aucune trêve combattra saintement la croix.»
(2) Complètement, tout à fait.
●(1530) J p. 87a. Memeux dellezet en bet man / Bout stleget, quignet, losquet glan, / Eguyt doan (variante : douen) ma poan, hac an crouc, tr. «j'ai mérité en ce monde, pour mon châtiment, d'être traîné, écorché, brûlé vif et pendu.» ●(1557) B 484. Nouzeux (variante : nouzeux) huy gouly quen bihan / Na sant glan a breman an sall, tr. «vous n'avez si petite plaie qui ne sente tout à fait le sel, maintenant.» ●(1575) M 711-712. Cridiff á guellomp glan, an tra man damany, / An ælez so roet, don myret hep quet sy, tr. «Nous pouvons tous croire ceci hardiment, / Les anges sont donnés pour nous garder, sans doute.»
(3) [au négatif] Absolument pas.
●(14--) Jer.ms 333. Ne graff forz glan ahanot muy eguet a coz botou, tr. «Je ne fais absolument pas cas de toi, (pas) plus que de vieux souliers.»
B. Adv. intens.
(1) Noazh-glan : tout nu.
●(1790) MG 201. nuah-glan ital en deur.
●(1862) JKS 414. paour-glez ha noaz-glann. ●(1890) MOA 70. Tout nu, tr. «noaz-glann.»
●(1921) DIHU 115 Genver 189. E tachen Cérisy, ur blénen vras nuah glan, / Lakeit a bep eil pén get hoarnaj milliget. ●(1921) DIHU 122 Eost 300. Trézein e hrè nezé ur vro ag en tistan / Rostet get en amzér, get un doñnen nuah glan / Dishéaol e nep léh, guéen erbet ér blénén.
(2) Paour-glan : très pauvre.
●(1854) MMM 104. erruet eo da vesa paour-glan, n'en deus mui pe-a-dra da fournissa d'ê zebauchou.
(3) Pounner-glan : très lourd.
●(1530) J p. 185a. an men en menez / So ponnher glan, tr. «la pierre de la montagne (…) qui est très-lourde.»
(4) Bout er baourantez-glan : être dans la plus grande pauvreté.
●(1908) CIG 285 11/10. memb a pe oent er beuranté glan, e vezé ret de Hroeiz paiein dalhmat, harz pé krev.
- glanaatglanaat
v.
(1) V. intr. S'épurer.
●(1931) VALL 268b. s'épurer, tr. «glanaat.»
(2) V. tr. d. Purifier.
●(1931) VALL 268b. Épurer, tr. «glanaat.»
►absol.
●(1911) BUAZperrot 415. An tan a sklêra, an tan a c'hlanna, an tan a domma !
- glanañ
- glanaus
- glañch .1glañch .1
s. (botanique) Molinie bleue Molinia caerulea.
●(1941) FHAB Meurzh/Ebrel 35. (Skrignag) Glainch = geot hag a zav etouez ar brug hag al lann-donv : war ar glaïnch e vez kaset al loened.»
- glañch .2glañch .2
coll.
(1) Conferves vertes.
●(1915) KZVr 113 - 02/05/15. Mots de la région de Lannion : glanch, conferves vertes. ●(1931) VALL 142b. Conferves marines, tr. «glañch T[régor] coll.»
(2) (minéralogie) Argile jaunâtre.
●(1879) ERNsup 154. glañch, terre jaunatre et lourde, esp[èce] d'argile. Trév[érec], Lang[oat], Pleud[aniel].
●(1931) VALL 142b. glañch T[régor] col., tr. «sorte d'argile.»
- glandedglanded
f.
(1) Pureté.
●(1732) GReg 765b. Pureté, vertu, tr. «glanded.»
●(1847) FVR 387. Ar glanded hag ar santelez.
●(1906) KPSA 4. glanded an Elez. ●(1907) PERS 310-311. he c'hlanded a laka anezhan e renk an Elez. ●(1911) BUAZperrot 810. Arabad d'an neb a zo glan tenna lorc'h eus e c'hlanded. ●(1928) BFSA 236. Glanded ar Sant. ●238. talvoudegez vras ar c'hlanded a galon. ●(1941) FHAB Meurzh/Ebrel 29. difennit glanded ho kalon. ●(1943) FATI 153. derc'hel d'ar c'hlanded.
(2) Virginité.
●(1942) DHKN 75. Plijadur diaol e gavè en diavézour, goudé bout laeret glanded er plah, é turel hoah ivl ar en tan en doé huéhet en hé halon kredik.
(3) Glanded vadez : innocence baptismale.
●(1914) KZVr 67 - 21/06/14. ar c'hlanded vadez, tr. «l'innocence baptismale.»
- glanderglander
m. –ioù Pureté.
●(1906) KANngalon Eost 178. henori glander dinam Mam Doue. ●(1909) FHAB Meurzh 70. strafuilha glander e ene. ●(1915) KANNgwital 159/90. eur glander dinam.
- glandinglandin
m. Gandin.
●(1766) MM 657-658. an nep en em stourm ouc'h morin / n'en em stourm quet ouc'h er glandin, tr. «qui mène les mains avec Morin ne mène pas les mains avec un gandin.»
- glandourglandour
m. (phycologie) cf. dourc'hlan
(1) Conferves.
●(1659) SCger 74a. limon, tr. «glan dour.» ●150a. glan dour, tr. «limon d'vne eau.» ●(1716) PEll.ms 560. Glandour pour Gloan-dour, espece de mousse ou limon, flotant et de couleur verte, que le soleil forme dans l'eau. Le p. Maunoir met Glandour, limon. Mr. Roussel l'écrit Gloan-dour, et l'interprete Laine d'eau. Cet excrement ne ressemble pas mal à de la laine à la couleur prèt : aussi ce nom est composé de Gloan, laine, et de Dôur, eau. ●(1732) GReg 576a. Limon d'eau, espece de laine verte qui croît au fond des fontaines, &c, tr. «glan-dour. » ●(1752) PEll 338. Glandour, pour Gloandour, ainsi que M. Roussel l'écrivoit, Limon flottant sur l'eau où il est formé par la chaleur du soleil, comme une espèce de laine verte. ●(17--) CHal.ms ii. Limon, tr. «glan deur, limoes, limouch.»
●(1847) MDM 298. ma vije lamed ar glandour, al lec'hid, ar fank. ●(1876) TDE.BF 228b. Glandour, s. m., tr. «Sorte de mousse qui se forme sur l'eau ppar la chaleur du soleil.»
●(c.1930) VALLtreg 981. Glandour, sorte de mousse qui se forme sur l'eau par la chaleur (Lechvn.). ●(1955) STBJ 18. A-douesk ar glandour glas, re-bar d'ar c'haera seiz ha voulouz, e sav eus ar goulid da wagenna da heul kasenn an eienn.
(2) Entéromorphes Enteromorpha sp.
●(1960) GOGO 204. (Kerlouan, Brignogan) l'Enteromorpha compressa appelée glan dur (glan dour) mot employé pour désigner les ulvae en général. ●(1968) NOGO 212. Enteromorpha sp. 'glândour, pour gloan-dour, «laine d'eau» (Ouessant, Porz-Paol, Melon, Portspoder, Saint-Pabu, Landeda, Kellerlud en Plouguerneau, Korrejou en Plouguerneau, Guisseny, Karreg-Hir en Kerlouan, Kerhurus en Plouneour-Trez, Porz-Gwenn en Plouescat, Kerfizien en Cleder, Mogueriec en Sibiril, Le Dossen en Santec, Carantec).
(3) Glandour friz : entéromorphes Enteromorpha sp.
●(1968) NOGO 212. Enteromorpha sp. 'glândur 'fri:z, «laine d'eau frisée» : Meneham en Kerlouan.
(4) Frizoù glandour : Phycodrys rubens.
●(1968) NOGO 223. Phycodrys rubens. frizu 'glândur, «frisés glandour» cf. Enteromorpha s. : Melon.
(5) Glandour : ulves.
●(2007) GOEMOn 119ab. Glandour : (gloan=laine) (dour=eau) toutes formes d'ulves portent ce nom en breton.
(6) Glandour glas : ulves, laitues de mer Ulva lactuca.
●(1968) NOGO 212. Ulva lactuca. glândour 'gla:z, «laine d'eau verte » (Tremazan, Kellerdud en Plouguerneau, Guisseny, Meneham en Kerlouan).
(7) Glandour ruz : Polysiphonia lanosa.
●(1968) NOGO 223-224. Polysiphonia lanosa. glândur 'ry:z, «laine d'eau rouge» : Ouessant.
- glandouret .1glandouret .1
adj. (phycologie) Bezhin-glandouret : Polysiphonia lanosa.
●(1968) NOGO 223-224. Polysiphonia lanosa. bezin glându:ret, le goémon qui porte cet épyphite : Ouessant.
- glandouret .2
- glanegglaneg
m. = (?) cf. gloaneg (?).
●(1909) FHAB Gwengolo 266. Petra zonjfac'h eus eur glaneg hag a deufe da ziskouez d'eur palarer koz kregi e pao an alar.
- glangenglangen
voir glanwenn
- glanidigezh
- glanmor
- glannglann
f. –où
(1) Berge, rive.
●(1464) Cms (d’après LCJL 6). Glann an dour. g. rive de rivière. ●(1499) Ca 91b. Glann an dour. g. riue de riuiere.
●(1732) GReg 103b. Bord d'une rivière, tr. «glann ur stær. glannou ur stær. claign. p. claignou.»
●(1876) TDE.BF 228b. Glann, s. f., tr. «Bord, rive de rivière, etc. Glannou ar ster, les bords de la rivière.» ●(1890) MOA 146a. Rive d'un fleuve, tr. «glagn eur ster.»
●(1920) LZBl Gouere 348. Glagn ar ster el leac'h-se a zo huel meurbed. ●(1924) FHAB C'hwevrer 76. glannou serz an Arvorig.
(2) (agriculture) Bande de terre réservé pour couvrir le grain dans le sillon.
●(1752) PEll 339. Glann, Pluriel Glanniou, Petits sillons réservez pour couvrir le grain semé sur les grands. Ceci est de l'usage de Léon et de Cornwaille.
- glannaatglannaat
v. = (?).
●(1966) BAHE 47-48-49/2. Ha petra eo ruflaniñ, glannaat ? Gerioù marv a-benn bremañ ha na glever mui nemet digant tud aet war an oad pa gomzont eus an amzer.. gwechall.
- glannad
- glannañ
- glannennad-dour
- glanvaen
- GlanvezGlanvez
hydronyme Glanvez (ruisseau et fontaine, Pleyben).
●(1955) STBJ 18. Brudet e oa feunteun Glanvez e Pleiben.
- glanwenn / glangenglanwenn / glangen
s. =
●(1846) DGG 246. Ar glan-guen a zo æz da zua, mæs penos guenna an ini zo dû !... ●463. æz eo dua ar glan-guen, mæs penos er guenna a nevez evel diaguent ?
- glanyezhek
- glanyezherezh
- glanyezhour