Recherche 'lin...' : 90 mots trouvés
Page 1 : de lin-1 (1) à linjorez (50) :- lin .1lin .1
coll. –où (botanique) Lin.
I.
●(14--) N 1609-1610. Me ros dezi rez da nezaff / Vn poes lin a detin finaff, tr. «Je lui ai donné, certes, à filer / Un poids de lin de l'espèce la plus fine.» ●1615-1616. Nem boe netra eux e madou / Na lin na stoub na diboubou, tr. «Je n'ai rien eu de ses biens, / Ni lin, ni étoupe, ni bourre.» ●(1499) Ca 34b. Cazas lin. g. graites. ●126a. Lin. g. idem. ●(1633) Nom 88b. Linum : lin lin. ●114a. Amictorium : collier de fin lin : collier á lin fin, amyt. ●121a. Pensum : vne quenoüillée de filace : queïguelyat lin.
●(1659) SCger 74a. lin, tr. «lin.» ●157a. lin, tr. «lin.» ●(1732) GReg 576b. Lin, plante, tr. «Lin. p. linou.» ●(1790) MG 40. ur parquad-lin.
●(1867) FHB 112/61a. Al linou en hon amzer a vez kempennet d'ar red.
●(1900) FHAB Genver 5. labourerien ag a ioa e rastellâd douar lin. ●(1907) PERS 67. pakadennou lin pe ganab. ●(1931) VALL 427b. Lin, tr. «lin col. sg. linenn f. pl. ou plant, brin de lin.»
II.
(1) Reiñ lin evit lin ha stoub evit stoub : rendre la pareille. Cf. œil pour œil, dent pour dent.
●(1732) GReg 693b. Rendre la pareille, soit en bien, soit en mal, tr. G. Rostrenenn «rei lin evit lin, ha stoup evit stoup.»
(2) Gwenn evel lin : très blanc.
●(1889) ISV 361 (L) G. Morvan. Va bleo, bagas ! a ioa abenn antronos ker guenn ha lin.
(3) Glas evel lin : très bleu.
●(1955) VBRU 80 (T) *Jarl Priel. He daoulagad glas-lin.
(4) Mont e volc'h diwar e lin : voir bolc'h.
- lin .2lin .2
m. (pathologie) Pus.
●(1633) Nom 14b. Pus : la bouë : an lin pe an sang (lire : fang) á deu ven (lire : ves) á vn gorr.
●(1659) SCger 99a. pus, tr. «lin.» ●157a. lin, tr. «pus.» ●(1732) GReg 42a. Apostumer, suppurer, tr. Renta-lizn, ou, lijn.» ●766b. Pus, bouë de sang corrompu, tr. «Lin.»
●(1857) CBF 76. Va gor a strink lin-brein, tr. «Mon furoncle jette du pus.»
●(1907) VBFV.fb 81b. pus, tr. «lin, m.» ●(1914) DFBP 266b. pus, tr. «Lin.»
- lin .3
- lin-brein
- lin-geun / lin-ar-geun
- lin-gwad
- lin-kegin
- lina
- linadlinad
coll. (botanique) Orties.
I.
●(1633) Nom 95a. Vrtica : ortie : linat, linaden.
●(1659) SCger 86b. ortie, tr. «linat.» ●157a. linat, tr. «ortie.» ●(1732) GReg 680a. Ortie, plante, tr. «Linadenn. p. linad. Van[netois] lenadenn. p. lenad, leinad.» ●Se piquer avec des orties, tr. «En hem scauta gad linad.» ●(1744) L'Arm 459a. Ortyer, tr. «Losquein guett lainatt.»
●(1870) FHB 299/299b. goloet a lenard. ●(1876) TDE.BF 395b. Lenadenn, lenardenn, s. f. V[annetais], tr. «Un plan d'ortie ; pl. lenad, lenat, masc., des plants d'ortie, de l'ortie.» ●(1896) GMB 391. à Sarzeau lêrad.
●(1920) FHAB Genver 207. eun torch kolo pe eun torch lenard. ●(1934) BRUS 266. De l'ortie, tr. «linad.»
II. Hegarat evel ur bod linad : sans aucune amabilité. Cf. evel ur bod drez.
●(1967) BRUD 26-27/29 (T) E. ar Barzhig. Eur gwir glahar e veze evitañ keja gante er parkeier hag er hoadou hag int ken hegarad ha bodou linad.
- linadeg .1linadeg .1
f. –i Endroit couvert d'orties.
●(1499) Ca 126b. [linhadenn] Jtem orticetum / ti. le lieu ou croissent ortiz. b. linhadec.
●(1732) GReg 41b. Apostasier, quitter un ordre Religieux sans dispense legitime, tr. «teurl ar froc èl linadec.» ●680a. Lieu plein d'orties, tr. «Linadecg. p. linadegou.» ●(1744) L'Arm 261b. Lieu plein d'ortie, tr. «Leinnadêc. f.»
- linadeg .2linadeg .2
f. –où, –deier Linerie.
●(1732) GReg 576b. Tirerie de lin, jour assigné pour tirer le lin, tr. «Linadecg. p. linadegou.»
●(1876) TDE.BF 403b. Linadek, s. f., tr. «Lieu où l'on prépare le lin ; pl. linadegou.» ●(1890) MOA 245b. Le tirage du lin approche, tr. «al linadek a dosta.» ●(18--) GBI II 428. Pa vô linadek er vereri, tr. «Quand sera la linerie à la métairie.» (...) Mont er bloaz-ma d'al linadeïer, tr. «D'aller, cette année, aux lineries.»
●(1931) VALL 427b. travail du lin en commun, tr. «linadeg f.»
- linadennlinadenn
f. linad (botanique) Pied d'ortie.
●(1499) Ca 126b. Linhadenn. g. ortie. ●(1633) Nom 95a. Vrtica : ortie : linat, linaden. ●95b. Vrticalabeo, lamium, vrtica mortua vel iners : ortie morte : linaden maru, linaden gouezuet.
●(1732) GReg 680a. Ortie, plante, tr. «Linadenn. p. linad. Van[netois] lenadenn. p. lenad, leinad.»
●(1866) BOM 46. N'eus na drezen, / Linaden, na spernen. ●(1876) TDE.BF 395b. Lenadenn, lenardenn, s. f. V[annetais], tr. «Un plan d'ortie ; pl. lenad, lenat, masc., des plants d'ortie, de l'ortie.»
- linadenn-c'hriziaslinadenn-c'hrizias
f. (botanique) Ortie brûlante Urtica urens.
●(1879) BLE 367. Ortie brûlante. (U. urens. L.) Linadenn c'hrisiaz. Ortie grièche.
- linadenn-real
- linadenn-skaotlinadenn-skaot
f. (botanique) Ortie dioïque Urtica dioica.
●(1879) BLE 367. Ortie dioïque.(U. dioica. L.) Linaden-skaot.
- linader
- linadurlinadur
m. Purulence.
●(1854) MMM 172. ho corf leun a gorruption ar pec'het ha merquet a linadur ho mæstr, an diaoul !
- linaer
- linañ / liniñ
- linata
- lindaglindag
m. –où (chasse) Collet.
●(1499) Ca 119b. [lacc] Jdem tenticula / e. b. lacc pe lintac. ●126b. Lindac vide in lacc.
●(1732) GReg 413a-b. Filet, ou pieges pour prendre des bêtes sauvages, renards, chats, loups, &c., tr. «Lintacg. p. lintagou.»
●(1866) FHB 80/221a. stigna lindagou evit paka laboused pe loened-gwez. ●(1868) FHB 163/49b. Eul lindag eo a stignont eno dezho evit ho faca. ●(1869) TDE.FB 272a. Détendre des pièges, tr. «distegna lindagou ; diañtell lindagou.»
●(1900) KEBR 13. Al lindag stegnet, tr. « Le lacs tendu » ●Al lindagou stegnet. ●(1916) KZVr 198 - 01/12/16. Lindag, lacs, pièges à lapins ; pluriel lindagou. ●(1920) KZVr 357 - 04/01/20. lindag, tr. «trebuchet.» ●(1931) VALL 414a. Lacet pour prendre les animaux, tr. «lindag m. pl. ou.» ●(1982) PBLS 445. (Langoned) lindag, tr. «collet pour attraper les lapins.»
- lindagañ
- lindrennlindrenn
f. Enduit.
●(1744) L'Arm 132a. Enduit, est un composé, comme de chaux, de ciment & suc, tr. «Lindreenn de lindreennein gued er gusscon.»
- lindrennerezhlindrennerezh
m. Action d'enduire.
●(1744) L'Arm 400a. vernissure, tr. «lindrennereah à bééc-liguêrne.»
- lindrenniñlindrenniñ
v.
(1) V. tr. d. Enduire.
●(1744) L'Arm 132a. Enduire, tr. «Lindreennein. » ●Enduit, est un composé, comme de chaux, de ciment & suc, tr. «Lindreenn de lindreennein gued er gusscon.» ●135a Ensouffrer, tr. «Lindreennein guett chouffre.» ●332b. Renformir, tr. «Lindrénein guett pri, &c.» ●400a. Vernisser, ou venir, tr. «Lindrênnein guet pééc-liguêrne.»
●(1907) VBFV.fb 36a. enduire, tr. «lindrennein.»
(2) V. pron. réfl. En em lindrenniñ : s'enduire.
●(1744) L'Arm 462b. Se pomader, tr. «Um lindrænnein guett meni sein à frontt huæc.»
- lineglineg
f. –i, –où Champ de lin.
●(1499) Ca 126a. ga le lieu / ou habunde le lin. b. linec.
●(1659) SCger 74a. champ de lin, tr. «linec.» ●157a. linec, tr. «champs de lin.» ●(1732) GReg 576b. Champ de lin, tr. «Linecg. p. linegou.» ●577a. Liniere, terre semée de lin, tr. «Lineucq. linocq. linecg. p. linegued.»
●(1857) CBF 94. Linek, tr. «Champ de lin.» ●(1876) TDE.BF 404a. Linek, s. f., tr. «Champ de lin ; pl. linegou.»
●(1907) VBFV.bf 47b. lineg, f. pl. i, tr. «champ de lin.» ●(1931) VALL 427b. champ de lin, tr. «lineg f.»
- linegez
- linegezh
- linek .1
- linek .2linek .2
adj. Purulent, plein de pus.
●(1732) GReg 766a. Purulent, ente, mêlé de pus, tr. «Linecq.» ●Crachats purulents, tr. «Crainch linecq.»
●(1867) FHB 115/83a. gouliou linek. ●(1869) BSGc 29. eur gouli-linek en he stomok. ●(1876) TDE.BF 404a. Linek, adj., tr. «Purulent.»
●(1905) IVLD 25. Pareet euz eur gouli linek. ●(1914) DFBP 266b. purulent, tr. «Linek.» ●(1931) VALL 604b. Purulent, tr. «linek.» ●(1934) BRUS 156. Purulent, tr. «linek.»
- linenn .1linenn .1
f. & adv. –où
I. F.
A.
(1) Ligne de maçon, etc.
●(1499) Ca 126b. Linenn maçzon pe caluez. l. hic amusis/sis. ●(1557) B I 67. Memeux, nen deux sy, binhuyou, / Scuezr ha reulenn ha linennou, tr. «J'ai assurément des instruments, une équerre, une règle et des lignes.»
●(1659) SCger 83b. niueau, tr. «lignen.» ●157a. lignen, tr. «ligne, niveau.» ●(1732) GReg 211a. Cordeau de charpentier, de masson, tr. «Lineñ. p. linennou. lignenn. p. lignennou.» ●575a. Ligne, ou cordeau de Maçon, de Charpentier, tr. «Lignenn. linenn. pp. ou.»
(2) Ligne, unité de mesure.
●(1774) AC 27. eis pe dec lignen a teoder, tr. «huit à dix lignes d'épaisseur.»
●(1903) EGBV 92. linen f., tr. «ligne, 0 mm, 002.» ●(1950) KROB 25/12. daouzek linenn en eur meutad.
(3) War linenn e gein : à la renverse.
●(1924) LZMR 55. koueza war linenn he c'hein.
(4) (domaine militaire) Linenn-dan : ligne de feu.
●(1915) RNDL 141. beteg el linen-tan, tr. «jusqu'à la ligne de feu.» ●(1916) LIKA 29. (Groe) Kar en dès goulenn dont ar el linen-tan, né chileùér ket geton. ●(1919) BUBR 1/19. pell diouz al linen-dan.
(5) Cordeau.
●(1849) LLB 711-712. Lod, aveid ou lakat a stedeu pen der ben [er gué] / E gemer ou mezul, e zispleg ou lénen.
(6) Mèche de fouet.
●(1907) VBFV.fb 63b. mèche du fouet, tr. «linen, f.»
(7) (transport) Ligne (de chemin de fer).
●(1889) ISV 183. kement a c'hellent da lacat a dreinou var al linen.
●(1950) KBSA 5. d'ar mare m'edod oc'h ober al linenn hent-houarn etre Karaez ha Kastellin.
B. (pêche)
(1) Ligne.
●(1856) VNA 25. Ligne à pêcher, tr. «Linnen de bisquetta.»
(2) Ober al linenn, ar vicher linenn : pêcher à la ligne en mer, être ligneur.
●(1944) GWAL 163/172. (Ar Gelveneg) Evit ar vicher vrilli bihan e lavarer alies ober al linenn, ar vicher linenn.
(3) Labourat war al linenn : pêcher à son propre compte.
●(1944) GWAL 165/317. (Ar Gelveneg) labourat war al linenn a zo pesketa en e berzh e-unan hep rannañ gant den all ebet.
C. (géographie) Linenn an heol : équateur.
●(1904) LZBg Du 248. En Afrik édan linen en hiaul. ●(1921) LZBt Here 21. e kreiz an Afrik, dindan linen an heol.
►absol.
●(1907) FHAB Du 261. Setu perag, ear al linen n'eo ket lazus, hag hini ar goalarn-steren a c'heller da c'houzanv. (...) Hag evessait peanoz avel al linen ne zev ket an traou o vont dre ar broiou habask.
D. (astronomie) (?) Quartier de la Lune (?).
●(c.1930) VALLtreg 1357. Al linen, ce sont les 2 quartiers (ar c'hartier kenta, ar c'hartier divezan). ●(1972) HYZH 75/35. Ma veze ur c'harzhad haleg da droc'hañ oa ret ober pa veze linenn al loar. ●36. an Nevez bihan, an Nevez bras, ar c'hentañ Kartier, an diskar, ar C'hartier diwezhañ, ar c'hresk, al linenn, ar c'helc'h botez.
E. Degré familial.
●(1923) KTKG 82. Doue a zifenn ouz ar gerent tost dimezi an eil gant egile. Difenn a ioa guechall betek ar bederved linen ; brema, betek an drede hebken. An tad hag ar mab, ar breudeur hag ar c'hoarezed a zo el linen genta ; ar gendervi pe gouzined en drede.
II. Adv. A-linenn : en ligne.
●(1867) FHB 140/288b. hada a linen. ●(1867) FHB 144/319b. ma c'hadfe an oll a linen, gant eun haderez. ●(1872) ROU 83a. Enligner, tr. «Lacaat a-linenn.»
- linenn .2linenn .2
f. –où, lin (botanique) Pied de lin, brin de lin.
I.
●(1869) FHB 224/119a. el linenn hag er ganaben.
●(1931) VALL 427b. Lin, tr. «lin col. sg. linenn f. pl. ou plant, brin de lin.»
II. Mankout treuz ul linenn : il s’en est fallu d’un cheveu. Cf. neudenn.
●(1905) HFBI 266 (L). an taol à zo bet just à vigourus, ker buan oué bet marvet var ar plas, neus ket manket dézan treus eul linen.
- linenn-an-tanlinenn-an-tan
f. (domaine militaire) Première ligne (au front).
●(1915) KANNlandunvez 52/368. Goulen a ran beza kaset da linen an tan.
- linenn-benn / linenn ar pennlinenn-benn / linenn ar penn
f. (habillement) Bandeau pour tenir les cheveux.
●(1499) Ca 126b. Linenn an penn. vide in stoliquenn. ●190b. Stoliquenn. l. hec vita / te. Jtem hec vita / te est que crinibum inuectitur qua fluentes religantur cappilli. b. linenn an penn.
●(1659) SCger 11b. bande de teste, tr. «linen penn.» ●(1732) GReg 78a. Bande de tête, ou bandelette, dont les femmes du commun se servent pour se coiffer, tr. «linenn-penn.»
- linenn-emgannlinenn-emgann
f. (domaine militaire) Ligne de combat, front.
●(1936) BREI 457/3c. Tri c'hant mil brezoneger bennak a oa war al linenn-emgann.
- linenn-loc'hlinenn-loc'h
f. (sport) Ligne de départ.
●(1942) FHAB Du/Kerzu 224b. Daou eus pep strollad a zo war al linenn-loc'h ha yao d'ober tro ar park.
- linenn-sontlinenn-sont
f. (pêche) Sonde.
●(1944) GWAL 163/155. (Ar Gelveneg) Kaout sond a zo tizhout strad ar mor gant boull al linenn-sond.
- linenn-vaezlinenn-vaez
f. (pêche) Ligne de pêche au thon.
●(1924) DIHU 159/131. (Groe) el linen-véz, er plom, er sebaill, er benom bihan, er benom bras tr. «hanùeu linen aveit er jermon.» Dastumet get J.P. Kalloh 1913.
- linennad
- linennadur
- linennañ / linenniñ linennañ / linenniñ
v.
I. V. intr. (pêche) Pêcher aux palangres.
●(1913) RNDL 69. Treménet omb 'n ur linenna, tr. «nous sommes passés les lignes tendues.» ●(1925) BILZ 162. ar bagou a oa aet d'an ôd, darn da linenna, da gevella, da zragi, darn all da vejina, pe da ober maerl. ●(1977) PBDZ 897. (Douarnenez) peogwir… die ket div eur amzer avel a-walc'h da linenniñ, tr. «parce que, ils n'avaient pas pendant deux heures de temps assez de vent pour tendre les palangres.»
II. V. tr. d.
A.
(1) Aligner.
●(1732) GReg 16b. Affiler des arbres, tr. «Lignénna guez.» ●(1744) L'Arm 11a. Aligner, tr. «Lineennein.»
(2) Rayer, tracer des lignes.
●(1732) GReg 778a. Raïer, marquer des raies, tr. «Lignenna. pr. lignennet.»
(3) Marquer d'une ligne.
●(1876) TDE.BF 404a. Linenna, v. n., tr. «Tracer des lignes.»
●(1922) FHAB Ebrel 125. e pelêc'h linenna an harzou ?
(4) (?) reizhañ (?).
●(1912) DIHU 81/45. Stén, get apertiz e linennas en treu, deit mat get en ol.
(5) Niveler.
●(1659) SCger 83b. niueler, tr. «lignenna.»
B. (domaine du dessin)
(1) Dessiner.
●(1893) IAI 140-141. Patromiou ar zent, linennet enn eun doare ken dudius.
►absol.
●(1872) ROU 81a. Dessiner, tr. «linenna.»
●(1903) MBJJ 204. darn o skrivan, darn o linenni. ●364. Linenni = dessiner.
- linennek
- linennet
- liner
- linerliner
= (?).
●(2002) TEBOT 114. Diwall deus ar miliner / Kar an hanter c'h ay gantañ / Dimeus a-bep liner.
- linez
- liñjerez
- liñjetliñjet
adj. =
●(1925) SFKH 43. nen des mui meit tud-kafé groñnet get gloan ; linjet ou halon get er sukr ken en dint hantér pousif.
- liñjiri
- liñjorez