Recherche 'rann...' : 46 mots trouvés
Page 1 : de rann (1) à rannyezhouriezh (46) :- rannrann
f. & adv. –où
I. F.
A.
(1) Partage, action de partager.
●(1659) SCger 168b. rann, tr. «partage, partie.» ●(1732) GReg 697a. Partage, tr. «Rann. p. rannou.»
●(1866) FHB 61/67a. ar rann-ze a reat eus ar greun dre ma vezent eostet. ●(1867) LZBt Genver 228. Setu aman ar rann a rejont euz al labour etre-he.
●(1907) FHAB Here 235. Ar rann a vezo great etre an dud badezet, hag e daou rummad e vezint lakeat. ●(1913) DIHU 99/327. Béh erhoalh ma oé achiùet er rann.
(2) Séparation, action de séparer.
●(1864) SMM 19. Petra eo ar maro ? (…) Eur rann hag eun disparti c'huêro.
(3) Mont e rann =
●(1926) FHAB Ebrel 146. goulskoude eur vro ne c'hell biken mont e rann ma kresk niver he bugale.
(4) Part, ce qu'apporte qqn.
●(1872) ROU 83a. Enf[ant] qui vient apporte son bien, tr. «pa deu Iann e teu e rann.»
●(1920) FHAB Genver 220. Dre ma teu Iann / E teu e rann.
(5) Bouche.
●(1910) MAKE 6. hep kredi dizerra e rann. ●(1924) BILZbubr 42/963. m'ho peus stanket-kloz ho rann.
(6) Division.
●(1659) SCger 44b. diuision, tr. «rann.»
●(1913) PRPR 93. Na skarr na rann en hon iliz breizad, tr. «ni schisme ni division dans notre église bretonne.»
(7) Partie, division d'un terrain, etc.
●(1732) GReg 698a. Partie, portion d'un tout divisé, tr. «rann» p. rannou.»
●(1911) BUAZperrot 349. hag ec'h en em dennas en eur rann all eus e leve e Plouhelion.
(8) Période.
●(1912) BUAZpermoal 242. An devez-man, Sul-Fask, a droc'h eta istor ar bed en daou hanter hag a zigor eur rann nevez.
(9) Faculté.
●(1944) DGBD 5. rann an douarouriezh e Skol-Veur ar Skiantoù.
(10) Ober e rannoù : compter ses richesses.
●(1920) KZVr 361 - 01/02/20. ober ma rannou, tr. «compter mes richesses.»
B. (droit)
(1) Partage de l'héritage.
●(1867) FHB 132/219a. an holl vadou a gompetaz gant-han pa voue great ar rann e ti he dad. ●(1872) ROU 78a. J'ai été de bonne composition dans le partage, tr. «soubl on bet, pa eo bet ar rann.»
(2) Evit e rann : pour sa part.
●(1732) GReg 43a-b. il a eu pour partage la maison principale avec toutes ses appartenances, tr. «Evit e Ran èn deus bet an ty meur gand e oll aparchand.»
C.
(1) Partie.
●(1499) Ca 172b. Rann. g. partie. l. hec pars / tis.
●(1732) GReg 584a. Lot, portion héreditaire : portion d'une chose divisée entre plusieurs personnes, tr. «rann. p. rannou.» ●698a. Partie, portion d'un tout divisé, tr. «rann. p. rannou.»
(2) Morceau.
●(14--) N 938. Aman nedeux rann na bannech, tr. «Ici il n'y a ni morceau ni goutte.»
(3) Kaout rann e : avoir part à.
●(1575) M 2734. Nen deuezo rann en anhez, tr. «N'aura point part à la demeure.»
II. Loc. adv. A-rann-galon : à fendre l'âme.
●(1908) PIGO II 152. Krial a re a rann-galon.
- rann-dudrann-dud
f. Partie de la population.
●(1928) BFSA 69. duked ha komted, hag o doa da welout pep-hini anezo war eur rann-dud eus ar vro.
- rannadrannad
f.
(1) Ce qui est contenu dans la division de qqc.
(2) Rannad douar :
●(1943) FATI 11. Eur rannad mat a zouar a oa dindan an 40 kêriadenn a oa war ar barrez.
(3) (marine) Rannad martoloded : corps de marins.
●(1954) VAZA 84. pa ranke ur rannad martoloded mont kuit eus Brest da baramantiñ ul lestr e porzh-mañ-porzh, ha d’ar sadorn goude kreisteiz e-pad an enselladenn vras.
(4) (domaine milit.) Rannad-arme : division.
●(1942) DRAN 94. Digaset eo bet o eil rannad-arme dirak « Compiègne ».
- rannadur
- rannadurezhrannadurezh
f. =
●(18--) SAQ II 2278. Rannadurez. 1° Ar baradoz eo an eurusded-veur ; 2° Ar baradoz eo an eurusded heb fin.
- rannamzerrannamzer
m. –ioù Époque.
●(1923) SKET I 142. rann-amzer kenetre oadvez an armou ha biviou maen lufret hag oadvez an armou ha binviou arem.
- rannañ / ranniñ rannañ / ranniñ
v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Séparer, diviser, partager entre plusieurs.
●(1499) Ca 153a. Partitiff. g. idem. vide in rannaff. ●172b. Rannaff. g. patir / ou despartir. ●(1530) J 145a. Dillat an lazron mignonet / En peder rann ameux rannet, tr. «Mes amis, j'ai partagé en quatre lots les habits des voleurs.»
●(1659) SCger 39a. departir ou diuiser, tr. «ranna.» ●42b. departir, tr. «ranna.» ●44b. diuiser, tr. «ranna.» ●56b. fendre, tr. «ranna.» ●168b. ranna, tr. «partager, fendre.» ●(1732) GReg 267a. Departir, deviser une chose entre plusieurs personnes, les partager convenablement, tr. «ranna. pr. rannet.» ●297a. Partager, diviser, tr. «Ranna. pr. rannet.» ●697a. Partager une heritage, tr. «ranna. pr. rannet. Van[netois] ranneiñ.» ●(1790) MG 47. avèl ma rann er Briolès argand el Leannezèt pihuiq, itré er-ré n'ou dès pourvaiét nitra.
●(1923) FHAB C'hwevrer 52. ranna frouez o laeronsiou.
(2) Séparer, diviser en deux parties.
●(c.1718) CHal.ms ii. mipartir, tr. «deüanterein rannein.»
●(1869) HTC 61. Eur ridoch euz ar re gaëra a ranne an telt etre diou loden. ●(1877) EKG I 162. Kabiten ar zoudarded a rannaz he dud etre diou lodenn.
●(1907) BSPD I 42. en deu sant, azéet étal er fetan, e rann er bara étré-z-hé.
(3) Rannañ war zaouhanter : partager en deux.
●(1929) FHAB Genver 33. hag ar yer bihan, goudeze na petra 'ta, a vije rannet war zaou hanter.
(4) Rannañ udb. ouzh ub. : partager qqc. avec qqn.
►absol.
●(1741) RO 2444. Ma na rannes ousin me a dorro da ben.
(5) Rannañ udb. gant ub. : partager qqc. avec qqn.
●(1900) MSJO 81. n'hell ket ranna ganeoc'h he eürusted.
►absol.
●(1878) EKG II 298. hag e veze kuit da ranna gand ar re-all.
●(1900) MSJO 81. n'o peus ket falvezet ranna gant ar re-all.
(6) Fendre (le cœur).
●(1878) EKG II 260. Va c'hoar baour, roit peoc'h ; ranna a rit va c'haloun !... ●286. Ar guel euz an traou-ze a ranne he c'haloun.
●(1900) MSJO 184. peheur e teuche ar glac'har da ranna he c'halon. ●(1909) KTLR 226. Ranna a rafez kaloun da dad ha da vamm.
B.
(1) Prononcer.
●(1921) FHAB Kerzu 317. komzou Doue ne vezont ket distripet ; o ranna a vez great en eun doare atao dereat meurbed.
(2) Dire.
●(1901) FHAB Meurzh 232. Carget oun, vra breudeur ker, da ranna deoc'h eur gomz vad benag. ●(1970) BHAF 312. Ar paourkaez eontr ne gavas netra da ranna goude an taol-horz-se war e gokenn.
(3) Rannañ kaoz : discuter, bavarder.
●(1963) LLMM 96/5. e-ser rannañ kaoz gant un daou pe dri gwaz en o sav dirak ar c'hontouer.
(4) Na rannañ ger, grik : ne souffler mot.
●(1900) KZVr 101 - 25/03/00. (Lannuon) Ne rannin gir deuz ar c'helo-ze du-man. ●(1907) AVKA 3. da c'hortoz an digoue ze, e vi mud da na c'hallout ket rana eur gir. ●(1920) LZBt Meurzh 22. hep ranna gir da zen. ●(1925) BILZ 138. Den ne rannas gir, den ne vousc'hoarzas. ●(1944) FHAB Meurzh/Ebrel 42b. Annaig ne gredas mui ranna grik.
II. V. intr.
(1) Se fendre.
●(1612) Cnf 5b. rannaff à gra ma calon gant, hiruout ouz è lauaret.
●(1659) SCger 56b. se fendre, tr. «ranna.» ●(1728) Resurrection 1404. Rannan ara ma callon ous e caret parfet. ●(17--) ST 168. O klevet ma c'halon gant glac'har o ranna.
●(1847) MDM 122. a laka ar c'halonou ar re galeta da en em denerraat ha da ranna. ●(1878) EKG II 261. Bremaik e ranne ho kaloun.
●(1909) MMEK 4. e galon a vennaz ranna.
(2) Rannañ o karout ub. : avoir le cœur déchiré d'amour pour qqn.
●(1836) GBI I 436. Ha me a ran euz ho karet ! tr. «Et moi qui vous aime tant !»
(3) Rannañ diouzh : se séparer de.
●(1847) FVR 63. Kement o deuz prenet madou pere a oa d’ann Iliz, a zo dre eno rannet diout-hi, hag ivez anaouet a hent all.
III. V. pron. réfl. En em rannañ.
(1) Se séparer.
●(1878) EKG II 14. ec'h en em rannchont etre diou lodenn. ●165. Ar c'habiten a c'hourc'hemennaz d'he zoudarded en em ranna a vandennou a c'houeac'h. ●(c.1897) GUN.dihu 146/317. en dornerion (…) eit dornein ésoh én dro d'er bann, él lér, / Um rann é bandenneu a dri pé péar dornér.
●(1906) KANngalon Gwengolo 202. ar sklerijen 'n em rannaz. ●(1907) BSPD I 87. er flam hum rann dré en hantér.
(2) Se crevasser.
●(1659) SCger 34b. se creuasser, tr. «en em ranna.»
IV.
(1) Rannañ e galon : voir kalon.
(2) Rannañ ur ger : voir ger.
(3) Bezañ brav rannañ fav gant ub. : voir fav.
- rannarme
- rannbae
- rannbaeañ
- rannbennadrannbennad
f. –où Paragraphe.
●(1931) VALL 529b. Paragraphe, tr. «rann-bennad f. pl. rannou-pennadou, rannbennadou.»
- ranndi
- ranndir
- ranned
- ranner .1ranner .1
m. –ion Celui qui partage, divise, qui fait les lots.
●(1499) Ca 172b. g. partisseur. b. ranner.
●(1732) GReg 296b. Distributeur, tr. «ranner. p. yen.» ●584a. Celui qui fait les lots, tr. «ranner. rannour. pp. yen.» ●(1744) L'Arm 113b. Distributeur, tr. «Rannour.. nerion. m.»
●(1841) IDH 280. Ur Bélêg (…) e zou ur rannour a zonæzoneu Doué. ●(1874) POG 146. ma sello ann dud ac'hanomp evel ministred da Jezuz-Krist, ha rannerien misteriou Doue.
●(1904) ARPA 187. piou hen deus lakeat ac'hanon da varner pe da ranner etrezhoc'h.
- ranner .2ranner .2
m. –ioù (mathématique) Diviseur.
●(1931) VALL 225b. Dividende, tr. «ranned m. (diviseur ranner)»
- rannerezhrannerezh
m.
(1) = (?) Répartition (?).
●(1857) LVH 171. A zivout er reihted hag er rannereah ag er mistérieu-men, nitra ne ziscoa splannoh arré er religion a grechéneah hèd-ha-hèd.
(2) Partage.
●(1910) ISBR 145. Rannereh danné étré bredér. ●(1931) VALL 534b. Partage, tr. «rannerez.»
(3) (politique) Socialisme.
●(1904) LZBg Gwengolo 228. Er rannereh (socialisme) el Laos.
- rannet
- ranngalonranngalon
f.
(1) Déchirement.
●(1857) HTB 177. Ar pez a ra gwasa ran-galon an hini a zo en anken. ●(1868) KMM 161. da zonjal er ran-galon e doe ar Verc'hez. ●(1870) MBR 60. ar rann-galoun am euz bet pell amzer o veza eat diouz-hoc'h. ●(1878) EKG II 80. eur rann-galoun oa beza en dervez-se e Lanzeon. ●(1882) BAR 51. hag e defe bet poan, trubuill ha ran-galoun. ●73. ran-galon Jesus ha Mari. ●(1889) SFA 292. an oll o deoue eur rann-galoun. ●(1889) ISV 298. ma vije tremenet d'ar brinsez ar gaouat rann galon-ze.
●(1905) KANngalon Ebrel 376. anaout ar rann-galoun-ze. ●(1931) VALL 170. Crève-cœur, tr. «rann-galon f.»
(2) Désespoir.
●(18--) SAQ I 116. eun den deuet da veza dre he wall vuez dizenor he barrez, rann-galoun he dud.
(3) Kemer ranngalon : se désespérer.
●(1868) KMM 117. Petra dalv deoc'h kemeret re a c'hlac'har hag a ran-galon pa varv ho tud ?
●(1905) HFBI 228. va bues né bado mui pel, ré a ran galon am beus kéméret.
- ranngêr
- ranngredennranngredenn
f. –où (religion) Secte.
●(1931) VALL 682a. Secte, tr. «rann-gredenn f. pl. rannou-kredenn.»
- rannhoaladrannhoalad
m. –où Subdivision d'une ère géologique.
●(1931) VALL 269b. Subdivison d'un ère (géol.), tr. «rannhoalad m.»
- rannidigezh
- rannig
- rannig-verbrannig-verb
f. (grammaire) Particule verbale.
●(1931) VALL 535a. Particule verbale, tr. «rannig-verb.»
- ranniliz
- ranniñranniñ
voir rannañ
- rannusrannus
adj.
(1) (en plt de qqn) Partageur.
●(1855) BDE 812. douce, rannus, fidèl, èl méma Doué. ●(1884) LZBt Mae 81. rei meuleudi d'ar re zo bet rannusoc'h.
●(1927) GERI.Ern 499. rannus, tr. «qui partage volontiers.»
(2) Divisible.
●(1927) GERI.Ern 499. rannus, tr. «divisible.» ●(1931) VALL 225b. Divisible, que l'on peut diviser, tr. «rannus.»
- rannusted
- rannvedrannved
f. –où Partie du monde.
●(1931) VALL 476a. Nouveau-Monde, ancien-Monde, tr. «rannved-Nevez, rannved-Koz f.»
- rannvedadrannvedad
f. –où Contenu d'une région (à l'échelle planétaire).
●(1963) GEBR.abke Gouere p. 179. rannvedad gg. –où endalc'h ur rannved.
- rannvedelrannvedel
adj. Régional (à l'échelle planétaire).
●(1968) GEBR.abke Gouere p. 179. rannved gg. rann ar bed, dh. unan eus rannoù bras an Douar. (+ rannvedel).
- rannvor
- rannvoriad
- rannvrorannvro
f. –ioù
(1) Province, région.
●(1867) FHB 118/108a. Ne choumaz ket unan zoken en holl ran-vroiou annEjipt. ●(1867) FHB 135/246b. diou pe deir rann-vro.
●(1914) DFBP 280a. région, tr. «Rannvro.» ●(1929) SVBV 102-103. E rannvroiou'zo, emañ ar c'hiz da amdrouc'ha ar merc'hed bihan. ●(1921) GRSA 354. dré rannvroieu Britaen. ●(1926) FHAB Eost 287. E pep rann-vro a Vreiz.
(2) (religion) Province ecclésiastique.
●(1866) LZBt Ebrel 100. da vont holl, hag hep dale, peb-unan da ger-benn he rann-vro (provins). ●enn diou rann-vro.
●(1928) BFSA 145. e lodennas Fransez an Itali e seiz rann-vro, pep-hini gant eun Tad Rannvroour.
- rannvroad
- rannvroat
- rannvroel
- rannvroelezhrannvroelezh
f. Régionalisme, qualité de ce qui est régional.
●(1931) VALL 636b-637b. Régionalisme qualité de ce qui appartient à la région, tr. «rannvrôelez f.»
- rannvroelourrannvroelour
m. –ion (politique) Régionaliste.
●(1931) VALL 636b-637a. Régionaliste subs., tr. «rannvrôeler, rannvrôelour.»
- rannvroelouriezhrannvroelouriezh
f. (politique) Régionalisme.
●(1931) VALL 636b-637b. Régionalisme ; doctrine, tr. «rannvrôelouriez f.»
- rannvroourrannvroour
adj. (religion) Provincial.
●(1928) BFSA 145. e lodennas Fransez an Itali e seiz rann-vro, pep-hini gant eun Tad Rannvroour.
- rannyezhrannyezh
f. –où Dialecte.
●(1910) DIHU 59/66. ranieh (dialecte) Guéned. ●(1925) PIGO iii/ii. Red, eo, dre forz levriou brezonek, embannet e pep rann-yez, lakât da c'hoarvezout kement-man : ma lenno pep-hini ac'hanomp rann-yez egile. ●(1926) FHAB Kerzu 457. skrivan ar rann-yezou. ●(1927) LZBt Meurzh 69. O yezou (…) a zo ennê eun toullad mat a rann-yezou. ●(1960) BAHE 25/22. ur rannyezh hag a gemm gant pep parrez.
- rannyezhel
- rannyezhiñ
- rannyezhouriezh